Kostka Rubika jako znak towarowy?

Kostka Rubika jako logiczna zabawka wymyślona przez Ernő Rubika jest znana niemal na całym świecie. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że prawami własności intelektualnej do zabawki zarządza brytyjska spółka Seven Towns, a sama kostka Rubika była przedmiotem wieloletniej wspólnotowej sprawy sądowej.

Można powiedzieć, że początkiem sporu o kostkę była wydana w 1999 roku decyzja o rejestracji sześcianu jako wspólnotowego (obecnie unijnego) znaku towarowego dla kategorii tzw. trójwymiarowych układanek na rzecz wspomnianej firmy Seven Towns. 

Następnie w 2006 roku niemiecki producent zabawek Simba Toys złożył wniosek o unieważnienie prawa ochronnego na powyższy znak towarowy z uwagi na fakt, że sporny znak zawiera w sobie techniczne rozwiązanie, które polega na rotacji, a to z kolei może być wyłącznie przedmiotem patentu, a nie znaku towarowego. Wniosek ten został oddalony przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Nie zgadzając się z takim rozstrzygnięciem niemiecka spółka wystąpiła do Sądu Unii Europejskiej ze skargą, która także została oddalona w listopadzie 2014 roku (T-450/09). Podstawą oddalenia skargi był fakt, że kostka Rubika nie zawiera funkcji technicznej, która przesądzałaby o niemożności jej rejestracji jako znaku towarowego.

Kostka Rubika

Mimo niepowodzeń, Simba Toys odwołała się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z siedzibą w Luksemburgu, co w efekcie, w listopadzie 2016 roku doprowadziło to uchylenia wyroku Sądu UE i stwierdzenia nieważności decyzji. Zdaniem Trybunału zdolność rotacji ma związek z funkcją techniczną To był początek do osiągnięcia ostatecznego sukcesu przez niemiecką spółkę.

EUIPO rozpoznając ponownie sprawę, w decyzji z dnia 19 czerwca 2017 roku unieważnił sporne prawo ochronne na unijny znak towarowy obejmujący kostkę Rubika. Zdaniem Urzędu sporny znak posiada właściwości, które w efekcie są niezbędne do uzyskania technicznego efektu, a z kolei rejestracja takiego kształtu nie jest możliwa w drodze przepisów wspólnotowych w tym zakresie. Tym samym, sporny znak towarowy został zarejestrowany z naruszeniem prawa europejskiego.

Z taką decyzją tym razem nie zgodziła się spółka należąca do twórcy kostki Rubika, która wniosła skargę w tym zakresie. Ostatecznie, w dniu 24 października 2019 roku Sąd UE rozstrzygnął sprawę na niekorzyść twórcy. Sąd wskazał podobnie jak organ I instancji, że właściwości kostki Rubika, tj. kształt sześcianu ma istotny związek z jego strukturą siatki, którą tworzą czarne linie, a także z funkcją polegającą na możliwości obracania poszczególnych mniejszych sześcianów. Tym samym, w przypadku spornego znaku możliwe jest  fizyczne rozdzielenie poszczególnych, mniejszych sześcianów za pomocą umieszczonego wewnątrz mechanizmu. Bez takiej możliwości sześcian pozostałby jedynie zwykłym klockiem, nieposiadającym indywidualnego charakteru. W rezultacie Sąd wskazał, że kostka Rubika nie może być znakiem towarowym. 

Zobacz także